8 نکته برای توزین دقیق با ترازوی آزمایشگاهی
اندازه گیری شاید بخش کوچکی از زندگی روزمره بسیاری از افراد باشد، اما قطعا یکی از مهم ترین بخش ها است. در امور آزمایشگاهی نیز توزین جرم مواد جامد و مایعات با ویسکوزیته بسیار بالا از پر اهمیت ترین فعالیت هایی است که پژوهشگران هرروزه باید آن را به دقیق ترین شکل ممکن انجام دهند. زیرا توزین جرم یا وزن کردن یکی از مهم ترین و اولین کارهایی است که در گردش کار آزمایشگاهی انجام می شود و اگز خطایی در این مرجله رخ دهد می تواند بر کل روند آزمایش تاثیر جدی بگذارد. در اینجا ما 8 نکته مهم که در صورت رعایت آن ها می توانید اطمینان داشته باشید که توزین دقیقی داشته اید را یادآوری می کنیم.
1. انتخاب محیط مناسب برای قرار دادن ترازو
در دهه های گذشته باید ترازوهای آزمایشگاهی را درون مخصوص قرار می دادند. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی ساخت ترازوها دیگر انجام دادن این کار ضروری نیست. با توجه به این که ترازوهای الکترونیکی آزمایشگاهی دقیقا جرم را اندازه گیری نمی کنند بلکه نیروز وزن را نشان می دهند، عوامل محیطی می توانند عدم قطعیتی را ایجاد کنند.
- ترازو آزمایشگاهی را روی میز مخصوصی که به دیوار و زمین با پیچ یا اتصالات مخصوص، نصب شده است قرار دهید.
- ترازو باید روی سطحی که کاملا تراز و صاف است قرار گیرید.
- دوشاخه ترازو باید به پریز برق قابل اعتمادی وصل شود و همین طور نوسانات برق عملکرد ترازو را مختل می کند.
- وجود جریان هوا در اطراف ترازو به هنگام توزین خطا ایجاد می کند. بنابراین ترازو را جلوی باد کولر و درب آزمایشگاه نگذارید. هنگام توزین همه پنجره ها باید بسته باشند.
- الکتریسیته ساکن وزن کردن را با خطا مواجه می کند. بنابراین حتما از ظرف هایی برای توزین استفاده کنید که الکتریسیته ایجاد نکنند.
- ترازو آزمایشگاهی را جلو نور مستقیم خورشید قرار ندهید. از طرف دیگر تغییرات شدید دمایی به ترازو آسیب می رساند. بهتر است توزین را در دمای مشخص انجام دهید.
- حین وزن کردن نباید به سکوی مخصوص توزین تکیه دهید. ارتعاشات ایجاد شده توزین را با خطا مواجه می کند.
2. انتخاب ترازو آزمایشگاهی مناسب
هنگام خرید ترازو باید حداقل و حداکثر مقداری که در آزمایشگاه توزین می کنید، در نظر داشته باشید. دقا اندازه گیری مورد نیاز را هنگام انتخاب ترازو لحاظ کنید. برخی از ترازوهای آزمایشگاهی شامل پوششی در اطراف صفحه توزین هستند که توزین دقیق تری را می توانند ارائه دهند. فروشگاه های معتبر فروش تجهیزات آزمایشگاهی مانند فروشگاه رویان ایران شما را در انتخاب مناسب ترین ترازوی آزمایشگاهی با توجه به نیازتان راهنمایی می کنند.
3. تمیز نگه داشتن ترازو آزمایشگاهی و اطراف آن
- نظافت ترازو بسیار مهم است. قبل از توزین باید اطراف صفحه ترازو و روی صفحه توزین را با فرچه مخصوصی که کاملا نرم است، تمیز کنید. هیچ گرد و غبار و آثاری از توزین قبلی نباید در صفحه ترازو وجود داشته باشد.
- به هیچ وجه به صورت متستقیم روی صفحه توزین وزن نکنید.
- در توزین مواد مایع بسیار محتاط باشید. توزین حلال های آلی با نقطه جوش پایین به وسیله ترازوهای دقیق آزمایشگاهی توصیه نمی شود. زیرا بخارات حلال ها می توانند عملکرد ترازو را مختل کنند.
- جایی که می توانید از جابه جا کردن ترازو خودداری کنید.
4. کالیبراسیون منظم ترازو
کالیبره کردن منظم ترازوهای آزمایشگاهی به دقت عملکرد آن ها و به دست آموردن نتایج تکرار پذیر می تواند کمک کند. به صورت دوره ای باید با استفاده از وزنه های مخصوص کالیبراسیون ترازو آزمایشگاهی، کالیبره بودن آن را بررسی کنید. بهتر است کالیبراسیون را همیشه یک نفر انجام دهد و تاریخ های عملیات کالیبراسیون را در دفترچه مخصوصی ثبت کند.
5. تجهیزات مورد نیاز برای توزین
بهتر است تجهیزات مورد نیاز توزین مانند لوله ها آزمایش، شیشه ساعت، اسپاتول یا قاشک در فضایی مناسب در کنار ترازو آزمایشگاهی و در دسترس باشند. همچنین فرچه مخصوص تمیز کردن، دستکال نرم مرطوب و خشک و دستکش در کابینت یا کشوی میز توزین موجود باشند.
6. کنترل شرایط محیطی هنگام توزین
شرایط محیطی نامتعادل می تواند باعث ایجاد خطا هنگام وزن کردن شود. کنترل دما، رطوبت، نیروهای الکترواستاتیکی و مغناطیسی و شرایط پوست دست کاربر مانند چربی یا رطوبت دست همگی می توانند باعث بروز خطا در توزین شوند.
7. تاثیر صفر کردن یا Tare بر دقت توزین
ظرفی که برای وزن کردن نمونه از آن استفاده می کنید، باید کاملا تمیز و خشک باشد. بهتر استاین ظرف هنگام قرار دادن آن روی صفحه توزین با پوست دست کاربر تماس نداشته باشد. زیرا رطوبت و چربی پوست ممکن است بر وزن تاثیر داشته باشد. بهتر است از پنس استفاده کنید و زمانی که عدد نشان داده شده روی ترازو ثابت ماند، دکمه tare را فشار دهید. سپس با صرف کمترین زمان می توانید نمونه را داخل ظرف ریخته و به آرامی روی صفحه توزین قرار دهید. زمانی که عدد نشان داده شده ثابت ماند می توانید آن را ثبت کنید.
8. مطابقت با GLP و GMP
در بسیاری از آزمایشگاه ها مطابق قوانین باید GLP و GMP رعایت شود. بنابراین ترازو به صورت منظم باید توسط کارشناس مربوطه کالیبره شود و سوابق آن ثبت شود. البته بسیاری از ترازوهای آزمایشگاهی مانند انواع مدل های ترازوهای آزمایشگاهی رادوگ لهستان این امکان را دارند که کاربر به وسیله یک کابل ترازو را به چاپگر متصل کند و تمام سوابق کالیبراسیون و توزین را چاپ کند.
سخن پایانی
اولین قدم در انجام آزمایش ها در همه آزمایشگاه ها، توزین مواد اولیه است. همچنین پس از پایان برخی از آزمایش ها نیز وزن کردن نمونه برای بررسی نتایج واکنش و به دست آوردن بهره واکنش بسیار مهم است. بنابراین استفاده از یک ترازوی آزمایشگاهی دقیق که تمام نیازهای توزین شما را برآورده کند در کنار استفاده و نگهداری صحیح از ترازو اهمیت دارد. آنچه در این مقاله به آن پرداختیم، بررسی مهم ترین نکاتی بود که هنگام توزین باید رعایت کنید. این نکات اغلب به کاربران گوشزد نمی شود و توزین را بسیار ساده می انگارند که همین ساده انگاری منجر به ایجاد خطا در کل آزمایش می شود. با رعایت همین نکات به ظاهر ساده می توانید اطمینان داشته باشید که نتایج وزن کردن شما دقیق است.